به گزارش مشرق، برخی تصور میکنند استفاده از کولرهای آبی ویژه کشورهای فقیر و کمتر توسعه‌یافته است، در حالی که این وسیله سرمایشی، بهترین گزینه برای مناطق گرم و خشک است. در ایالت تگزاس آمریکا 80 درصد ساختمان‌ها توسط کولرهای آبی خنک می‌شوند. استفاده از این وسیله در کشورهایی مثل استرالیا و عربستان هم بسیار رایج است.
بانک جهانی توصیه اکید دارد وسایل سرمایشی بر اساس ژست اقتصادی انتخاب نشود بلکه اقلیم جغرافیایی ملاک انتخاب قرار داده شود. افزایش بی‌رویه مصرف برق و تولید گازهای گلخانه‌ای دو عارضه‌ای است که استفاده غیرضروری از کولرهای گازی به جوامع تحمیل میکند.
در کشور ما نیز شکل‌گیری موج استفاده از کولرهای گازی، بدون منطق فنی و تنها به پشتوانه وجود سوخت و ارز ارزان شکل گرفت.
* انتخاب وسیله سرمایشی، یک انتخاب فنی است و افراد نباید بر اساس سلیقه و ذائقه خود اقدام به خرید کنند. واحدهای مشاوره و فروش شرکت‌های معتبر معمولا به صورت رایگان به مشتریان خدمات مشاوره‌ای می‌دهند که با توجه به ویژگی‌های محیط، بهترین گزینه برای خرید چیست. اگر توصیه خرید توسط مهندسان تاسیسات ارایه شود، احتمال اتلاف هزینه و انرژی تا حد بسیار زیادی کاهش می‌یابد. به دلیل اینکه فروشنده‌ها اطلاعات فنی زیادی ندارند، توصیه‌های آنها، عمومی و معمولا بر اساس شرایط بازار است.
* بهتر است در هنگام خرید پیش از آنکه به معیارهای مالی و قیمت وسایل سرمایشی توجه کنید، به مسائل فنی آنها اهمیت دهید. چراکه وسایل سرمایشی عمر زیادی دارند و سالهای طولانی به مصرف‌کننده سرویس ارایه می‌دهند؛ پس اگر خریداری فقط به خاطر قیمت، یک انتخاب غلط انجام دهد تا سال‌ها باید با مشکل‌های جانبی دست و پنجه نرم کند. همچنین اختلاف قیمت محصولات به حدی نیست که اگر آن را در طول عمر مفید وسیله، تقسیم کنید، چشمگیر شود.
* آسایش بدن در شرایطی ایجاد میشود که «دما، رطوبت و سرعت وزش باد» مناسب باشد. در انتخاب وسایل سرمایشی باید گزینه‌ای انتخاب شود که با توجه به شرایط محیط و همچنین اقلیم منطقه، بهترین کارایی را در این سه پارامتر داشته باشد. بهترین «دمای آسایش» برای بدن انسان 24 تا 26 درجه است. افراد در دمای زیر 24 درجه احساس سرما و در دمای بالای 26 درجه احساس گرما میکنند. وسیله سرمایشی باید به گونه‌ای عمل کند که دمای محیط را به این نقطه برساند.
* در مناطقی مانند سواحل جنوبی و شمالی کشور که رطوبت بالایی دارند، استفاده از کولر آبی گزینه مناسبی نیست، چراکه این کولر با رطوبت‌زنی به هوا، دما را کاهش می‌دهند پس وقتی رطوبت هوا بالاست، افزایش رطوبت توسط کولرهای آبی، محیط را از دمای آسایش دورتر میکند. در این مناطق باید از کولرهای گازی استفاده شود.
* در مناطقی مانند استان خوزستان که دمای هوا بالای 43 درجه است، کولرهای آبی توان کاهش دما تا 25 درجه را ندارند. کولرهای آبی در این مناطق فقط می‌توانند به کاهش نسبی هوا کمک کنند و توان رسیدن به دمای آسایش را ندارند. به همین خاطر برای رسیدن به دمای مطلوب، بهتر است در این مناطق نیز از کولرهای گازی استفاده شود.
* در مناطقی که دمای هوا تا 43 درجه بالا می‌رود و رطوبت پایینی دارند، کولرهای آبی بهترین گزینه هستند. یک دستگاه کولر آبی به تنهایی، هر سه دقیقه یک بار هوای داخل یک خانه 120 متری را عوض میکند و محیط خانه را به دمای آسایش می‌رساند. حال آنکه اگر قرار باشد از کولر گازی برای چنین محیطی استفاده شود، لازم است که برای سالن پذیرایی و هر یک از اتاق‌ها، یک دستگاه کولر گازی مستقل نصب شود.
* یک کولر استاندارد در 99 درصد مواقع، توان رساندن دمای محیط به شرایط آسایش را دارد؛ یعنی در هر سال تنها در 28 ساعت که دمای هوا فوق گرم میشود، توان پاسخگویی را ندارد.
* طبع بدن افراد با توجه به شرایط سنی، جسمی، جنسی و روحیه‌ای متفاوت است. به همین دلیل نمی‌توان در یک شرایط ثابت، رضایت همه افراد را از دمای محیط جلب کرد. بر اساس استانداردها، کولری که بتواند رضایت 80 درصد افراد را جلب کند، یک وسیله سرمایشی مطلوب است.
* در شهرهایی که دمای هوای بالای 39 درجه است، استفاده از کولرهای آبی سلولزی به جای کولرهای آبی پوشالی توصیه میشود. این کولرها به دلیل بهره‌وری بالاتری که دارند، دمای محیط را با مصرف انرژی کمتری به نقطه مطلوب می‌رسانند.
* «راندمان تبخیر» پارامتر مهمی است که نشان‌دهنده کیفیت کولرهای آبی است. کولرهایی که راندمان تبخیر بالاتری دارند، در مقایسه با سایر کولرها، به ازای میزان هوای یکسانی که می‌گیرند، هوای خنک‌تری تحویل می‌دهند. راندمان تبخیر کولرهای خوب، بالای 75 درصد است. اطلاعات مربوط به راندمان تبخیر، روی پلاک استاندارد کولرها درج شده است. تعداد بسیار زیادی از مصرف‌کنندگان و حتی فروشندگان، «راندمان تبخیر» را با «برچسب انرژی» اشتباه می‌گیرند؛ در حالی‌که این دو پارامتر هیچ ربطی به هم ندارند.
* راندمان تبخیر در «کولرهای آبی پوشالی» از «کولرهای آبی سلولزی» پایین‌تر است، چراکه در این کولرها مشکلاتی از قبیل افت پوشال، مسدود شدن روزنه‌های پوشال توسط رسوبات و یک‌دست نبودن بافت پوشال در سطح دریچه‌ها، کارایی کولر را پایین می‌آورند. این مشکل در کولرهای سلولزی با استفاده از پدهای سلولزی تا حد زیادی رفع شده است. پدهای سلولزی، ساختاری مقاومت و یکپارچه دارند و سطح تماس هوا و آب را به حداکثر می‌رسانند. پدهای سلولزی، ویژگی خودشویندگی دارند و به دلیل توزیع یکنواخت آب در سطح آنها، رسوبات به صورت پیوسته شسته میشود و از بدنه پد جدا می‌شوند. به همین دلیل برخلاف پوشال‌های استفاده شده در کولرهای آبی که باید هر سال حداقل یکبار تعویض شوند، پدهای سلولزی را هر پنج سال یکبار تعویض میکنند.
* با توجه به املاحی که در آب برخی شهرها وجود دارد، گاه آب کولر باید هر 20 روز یکبار عوض شود. چراکه در غیر این صورت با جمع شدن رسوب و املاح در کف کولر، هم حجم آبگیری کولر کاهش می‌یابد و هم بوی نامساعدی، در محیط پخش میشود. برخی کولرهای موجود در بازار مثل کولر پالا، این امکان را دارند که هر چهار تا شش روز به صورت اتوماتیک، حجم آب کولر را به صورت کامل تخلیه و دوباره آبگیری میکنند.
* با توجه به تغییرات مداوم دما بین روز و شب و حتی در ایام بین فصلی، مصرف‌کنندگان در طول روز چندین بار کولر را خاموش و روشن میکنند. در برخی مدل‌های جدید کولر، تولیدکنندگان با استفاده از ترموستات این امکان را فراهم کرده‌اند که در صورت افزایش و کاهش دما از یک محدوده مشخص، کولر به صورت خودکار خاموش و روشن شود. این کولرها همچنین به تایمر مجهز شده‌اند تا مصرف‌کننده بتوانند قبل از ورود به خانه کولر را روشن کند و در صورت نیاز، بعد از به خواب رفتن، کولر به صورت خودکار خاموش شود. کنترل از راه دور، یکی دیگر از ویژگی‌های کولرهای جدید است که راحتی مصرف‌کننده را افزایش می‌دهد.
* هنگام استفاده از کولرهای آبی لازم است که به اندازه دهانه‌های ورودی هوای تازه، مجرای خروج هوا، نیز ایجاد کرد. می‌توان با باز گذاشتن گوشه پنجره‌هایی که در نقاط داغ و آفتاب‌گیر محیط قرار دارند، هم به خروج هوای گرم کمک کرد و عامل بهبود کارکرد کولر شد.
* برای استفاده بهتر از کولرهای آبی، لازم است در ابتدای هر فصل، کولر توسط سرویس‌کار حرفه‌ای مورد بازبینی و سرویس قرار گیرد. تعویض پوشال‌ها، تمیز کردن درها، روغن‌کاری یاتاقان‌ها، تمیز کردن کف کولر، رفع پوسیدگی‌ها و سوراخ‌های احتمالی، تمیز کردن سبد پمپ آب، چک کردن تسمه، پولی‌ها و شناور کولر از جمله کارهایی است که باید در هر نوبت سرویس‌کاری انجام شود.
* بعد از پایان فصل گرما هم لازم است دو قطب برق کولر قطع شود؛ آب کف مخزن و داخل لوله‌ها تخلیه شود؛ تسمه از جای خود خارج شود. لازم است کولر در فصل‌هایی که مورد استفاده قرار نمی‌گیرد توسط یک پوشش برزنتی یا فلزی، محصور شود تا هم مانع خروج حرارت در فصل سرد از محیط شود و هم جلوی ورود آلودگی از طریق کانال‌های کولر شود. دهانه کانال‌های کولر هم با پوشش‌های مخصوص بسته شود.
بانک جهانی توصیه اکید دارد وسایل سرمایشی بر اساس ژست اقتصادی انتخاب نشود بلکه اقلیم جغرافیایی ملاک انتخاب قرار داده شود. افزایش بی‌رویه مصرف برق و تولید گازهای گلخانه‌ای دو عارضه‌ای است که استفاده غیرضروری از کولرهای گازی به جوامع تحمیل میکند.
در کشور ما نیز شکل‌گیری موج استفاده از کولرهای گازی، بدون منطق فنی و تنها به پشتوانه وجود سوخت و ارز ارزان شکل گرفت.
* انتخاب وسیله سرمایشی، یک انتخاب فنی است و افراد نباید بر اساس سلیقه و ذائقه خود اقدام به خرید کنند. واحدهای مشاوره و فروش شرکت‌های معتبر معمولا به صورت رایگان به مشتریان خدمات مشاوره‌ای می‌دهند که با توجه به ویژگی‌های محیط، بهترین گزینه برای خرید چیست. اگر توصیه خرید توسط مهندسان تاسیسات ارایه شود، احتمال اتلاف هزینه و انرژی تا حد بسیار زیادی کاهش می‌یابد. به دلیل اینکه فروشنده‌ها اطلاعات فنی زیادی ندارند، توصیه‌های آنها، عمومی و معمولا بر اساس شرایط بازار است.
* بهتر است در هنگام خرید پیش از آنکه به معیارهای مالی و قیمت وسایل سرمایشی توجه کنید، به مسائل فنی آنها اهمیت دهید. چراکه وسایل سرمایشی عمر زیادی دارند و سالهای طولانی به مصرف‌کننده سرویس ارایه می‌دهند؛ پس اگر خریداری فقط به خاطر قیمت، یک انتخاب غلط انجام دهد تا سال‌ها باید با مشکل‌های جانبی دست و پنجه نرم کند. همچنین اختلاف قیمت محصولات به حدی نیست که اگر آن را در طول عمر مفید وسیله، تقسیم کنید، چشمگیر شود.
* آسایش بدن در شرایطی ایجاد میشود که «دما، رطوبت و سرعت وزش باد» مناسب باشد. در انتخاب وسایل سرمایشی باید گزینه‌ای انتخاب شود که با توجه به شرایط محیط و همچنین اقلیم منطقه، بهترین کارایی را در این سه پارامتر داشته باشد. بهترین «دمای آسایش» برای بدن انسان 24 تا 26 درجه است. افراد در دمای زیر 24 درجه احساس سرما و در دمای بالای 26 درجه احساس گرما میکنند. وسیله سرمایشی باید به گونه‌ای عمل کند که دمای محیط را به این نقطه برساند.
* در مناطقی مانند سواحل جنوبی و شمالی کشور که رطوبت بالایی دارند، استفاده از کولر آبی گزینه مناسبی نیست، چراکه این کولر با رطوبت‌زنی به هوا، دما را کاهش می‌دهند پس وقتی رطوبت هوا بالاست، افزایش رطوبت توسط کولرهای آبی، محیط را از دمای آسایش دورتر میکند. در این مناطق باید از کولرهای گازی استفاده شود.
* در مناطقی مانند استان خوزستان که دمای هوا بالای 43 درجه است، کولرهای آبی توان کاهش دما تا 25 درجه را ندارند. کولرهای آبی در این مناطق فقط می‌توانند به کاهش نسبی هوا کمک کنند و توان رسیدن به دمای آسایش را ندارند. به همین خاطر برای رسیدن به دمای مطلوب، بهتر است در این مناطق نیز از کولرهای گازی استفاده شود.
* در مناطقی که دمای هوا تا 43 درجه بالا می‌رود و رطوبت پایینی دارند، کولرهای آبی بهترین گزینه هستند. یک دستگاه کولر آبی به تنهایی، هر سه دقیقه یک بار هوای داخل یک خانه 120 متری را عوض میکند و محیط خانه را به دمای آسایش می‌رساند. حال آنکه اگر قرار باشد از کولر گازی برای چنین محیطی استفاده شود، لازم است که برای سالن پذیرایی و هر یک از اتاق‌ها، یک دستگاه کولر گازی مستقل نصب شود.
* یک کولر استاندارد در 99 درصد مواقع، توان رساندن دمای محیط به شرایط آسایش را دارد؛ یعنی در هر سال تنها در 28 ساعت که دمای هوا فوق گرم میشود، توان پاسخگویی را ندارد.
* طبع بدن افراد با توجه به شرایط سنی، جسمی، جنسی و روحیه‌ای متفاوت است. به همین دلیل نمی‌توان در یک شرایط ثابت، رضایت همه افراد را از دمای محیط جلب کرد. بر اساس استانداردها، کولری که بتواند رضایت 80 درصد افراد را جلب کند، یک وسیله سرمایشی مطلوب است.
* در شهرهایی که دمای هوای بالای 39 درجه است، استفاده از کولرهای آبی سلولزی به جای کولرهای آبی پوشالی توصیه میشود. این کولرها به دلیل بهره‌وری بالاتری که دارند، دمای محیط را با مصرف انرژی کمتری به نقطه مطلوب می‌رسانند.
* «راندمان تبخیر» پارامتر مهمی است که نشان‌دهنده کیفیت کولرهای آبی است. کولرهایی که راندمان تبخیر بالاتری دارند، در مقایسه با سایر کولرها، به ازای میزان هوای یکسانی که می‌گیرند، هوای خنک‌تری تحویل می‌دهند. راندمان تبخیر کولرهای خوب، بالای 75 درصد است. اطلاعات مربوط به راندمان تبخیر، روی پلاک استاندارد کولرها درج شده است. تعداد بسیار زیادی از مصرف‌کنندگان و حتی فروشندگان، «راندمان تبخیر» را با «برچسب انرژی» اشتباه می‌گیرند؛ در حالی‌که این دو پارامتر هیچ ربطی به هم ندارند.
* راندمان تبخیر در «کولرهای آبی پوشالی» از «کولرهای آبی سلولزی» پایین‌تر است، چراکه در این کولرها مشکلاتی از قبیل افت پوشال، مسدود شدن روزنه‌های پوشال توسط رسوبات و یک‌دست نبودن بافت پوشال در سطح دریچه‌ها، کارایی کولر را پایین می‌آورند. این مشکل در کولرهای سلولزی با استفاده از پدهای سلولزی تا حد زیادی رفع شده است. پدهای سلولزی، ساختاری مقاومت و یکپارچه دارند و سطح تماس هوا و آب را به حداکثر می‌رسانند. پدهای سلولزی، ویژگی خودشویندگی دارند و به دلیل توزیع یکنواخت آب در سطح آنها، رسوبات به صورت پیوسته شسته میشود و از بدنه پد جدا می‌شوند. به همین دلیل برخلاف پوشال‌های استفاده شده در کولرهای آبی که باید هر سال حداقل یکبار تعویض شوند، پدهای سلولزی را هر پنج سال یکبار تعویض میکنند.
* با توجه به املاحی که در آب برخی شهرها وجود دارد، گاه آب کولر باید هر 20 روز یکبار عوض شود. چراکه در غیر این صورت با جمع شدن رسوب و املاح در کف کولر، هم حجم آبگیری کولر کاهش می‌یابد و هم بوی نامساعدی، در محیط پخش میشود. برخی کولرهای موجود در بازار مثل کولر پالا، این امکان را دارند که هر چهار تا شش روز به صورت اتوماتیک، حجم آب کولر را به صورت کامل تخلیه و دوباره آبگیری میکنند.
* با توجه به تغییرات مداوم دما بین روز و شب و حتی در ایام بین فصلی، مصرف‌کنندگان در طول روز چندین بار کولر را خاموش و روشن میکنند. در برخی مدل‌های جدید کولر، تولیدکنندگان با استفاده از ترموستات این امکان را فراهم کرده‌اند که در صورت افزایش و کاهش دما از یک محدوده مشخص، کولر به صورت خودکار خاموش و روشن شود. این کولرها همچنین به تایمر مجهز شده‌اند تا مصرف‌کننده بتوانند قبل از ورود به خانه کولر را روشن کند و در صورت نیاز، بعد از به خواب رفتن، کولر به صورت خودکار خاموش شود. کنترل از راه دور، یکی دیگر از ویژگی‌های کولرهای جدید است که راحتی مصرف‌کننده را افزایش می‌دهد.
* هنگام استفاده از کولرهای آبی لازم است که به اندازه دهانه‌های ورودی هوای تازه، مجرای خروج هوا، نیز ایجاد کرد. می‌توان با باز گذاشتن گوشه پنجره‌هایی که در نقاط داغ و آفتاب‌گیر محیط قرار دارند، هم به خروج هوای گرم کمک کرد و عامل بهبود کارکرد کولر شد.
* برای استفاده بهتر از کولرهای آبی، لازم است در ابتدای هر فصل، کولر توسط سرویس‌کار حرفه‌ای مورد بازبینی و سرویس قرار گیرد. تعویض پوشال‌ها، تمیز کردن درها، روغن‌کاری یاتاقان‌ها، تمیز کردن کف کولر، رفع پوسیدگی‌ها و سوراخ‌های احتمالی، تمیز کردن سبد پمپ آب، چک کردن تسمه، پولی‌ها و شناور کولر از جمله کارهایی است که باید در هر نوبت سرویس‌کاری انجام شود.
* بعد از پایان فصل گرما هم لازم است دو قطب برق کولر قطع شود؛ آب کف مخزن و داخل لوله‌ها تخلیه شود؛ تسمه از جای خود خارج شود. لازم است کولر در فصل‌هایی که مورد استفاده قرار نمی‌گیرد توسط یک پوشش برزنتی یا فلزی، محصور شود تا هم مانع خروج حرارت در فصل سرد از محیط شود و هم جلوی ورود آلودگی از طریق کانال‌های کولر شود. دهانه کانال‌های کولر هم با پوشش‌های مخصوص بسته شود.
